Dus je wilt betere, lekkerdere en meer aromatische koffie maken? Dan ben je op de juiste plek aangekomen. De wereld van koffie zetten kan complex zijn. De maling, tijdsduur van het zetten, watertemperatuur en nog veel meer dingen zijn factoren die beïnvloeden hoe je uiteindelijke drankje smaakt. Maar dit hoeft niet moeilijk te zijn. Ik zal in dit artikel de basis van koffie zetten met je bespreken, zodat je elke keer een magisch kopje koffie kan zetten.
De ene regel die je dient te begrijpen
Koffie zetten is een kwestie van wetenschap. Wanneer je één concept begrijpt, zal alles gelukkig een stuk makkelijker worden. Alhoewel er veel dingen zijn die de smaak en aroma van koffie beïnvloeden, komen deze bijna allemaal samen bij een woord: extractie.
Volgende de experts is koffie ongeveer 30% oplosbaar en deze 30% bevat alle smaken en aroma’s die we willen proeven in ons kopje koffie. De enige vraag is: hoeveel van deze willen we proeven?
Koffie zetten is het proces waarmee we deze onderdelen uit de koffiebonen halen. Door controle te houden over de manier waarop we koffie zetten, hebben we controle over de hoeveelheid extractie. Dit is belangrijk, omdat niet alle onderdelen op dezelfde snelheid of op hetzelfde moment uit de koffie gehaald worden.
Tijdens het begin van het koffie zetten worden de fruitigere en zuurdere smakende onderdelen uit de koffie gehaald. Daarna krijg je zoetheid en tot slot de meer bittere. Dus als je koffie zuur smaakt (en je hebt al vastgesteld dat dit niet aan het branden of de koffiebonen ligt), dan heb je niet genoeg tijd gegeven voor het extractieproces. Te bitter? Dan is het extractieproces te lang. Zoet, gebalanceerd, complex en verrukkelijk? Dat is een perfect drankje. Dit is de ene regel die je dient te begrijpen wanneer je koffie zet.
Dus laten we eens een kijkje nemen hoe je controle kan houden over de extractie om de soort koffie te krijgen die je lekker vindt. Ik zal beginnen met de belangrijkste parameters: contacttijd en maling.
Contacttijd
De contacttijd refereert aan hoelang je vermalen koffie contact maakt met het water. Ondanks de eenvoudige definitie is dit een van de belangrijkste parameters.
Hoe langer het contact, hoe meer onderdelen uit de koffie gehaald worden (als alle variabelen hetzelfde blijven). Wanneer je koffie zet door de vermalen koffie onder te dompelen, dan is het makkelijk om hier controle over te houden. Maar wanneer je koffie zet met een filter of door over de koffie te gieten, waarbij de koffie langzaam door het filter druppelt, spelen andere factoren zoals de grofheid van de maling ook een rol. Iets verderop zal ik daar dieper op ingaan.
Dus als je meer bittere smaken in je kopje wilt, dan zorg je ervoor dat het koffie zetten langer duurt. Meer fruitigheid? Verkort de tijd dan, zodat de fruitigheid niet overweldigd wordt door andere smaken. Uiteraard moet je ook niet te snel willen, aangezien je nog steeds een gebalanceerd kopje wilt.
Een goede manier om meer te leren over hoe de contacttijd werkt, is spelen met een AeroPress. Houd de maling, temperatuur en de soort koffie hetzelfde, gebruik een stopwatch om de tijd in de gaten te houden en proef het verschil dat de contacttijd kan creëren.
Grofheid van de maling
Laten we nu eens een kijkje nemen naar de tweede factor. De grofheid van de maling gaat allemaal over de oppervlakte die beschikbaar is voor contact met het water. Wanneer je een grove maling hebt, met grote stukjes koffie, dan is de oppervlakte kleiner dan met een fijne maling. Contact is cruciaal voor oplosbaarheid, dus met een fijne maling vindt er een efficiëntere extractie plaats.
Als je echter koffie zet met een koffiezetapparaat of door middel van water over de bonen gieten of zelfs een espresso, dan kan de grofheid van de maling ook de contacttijd beïnvloeden. Hoe groter de maling, hoe meer ruimte er tussen de koffie zit en dus hoe sneller het water er door kan stromen. Dit zal de beschikbare tijd voor extractie nog meer verlagen. Nog iets dat je dient te overwegen, is dat de maling van de koffie te fijn is voor je filter en zodoende mogelijk in je kopje terechtkomen. Dit betekent dat de extractie door blijft gaan en je stukjes koffie in je mond krijgt tijdens het drinken. Het is belangrijk dat je de juiste grofheid van je maling kiest voor de methode en het filter.
Tip voor de maling: Let op de consistentie. Als je maling niet uniform is, dan zal je verschillende extractiesnelheden krijgen. Dit zal tot een kopje koffie leiden die je nooit gebalanceerd kan krijgen, aangezien er een inconsistente variabel is waar je geen controle over hebt. Om ervoor te zorgen dat je een consistentie maling hebt, dien je te investeren in een goede koffiemolen of zelfs een zeef. Heb je alleen maar een budget (over) voor een goedkope koffiemolen met messen in plaats van een maalschijf, dan kan je er beter geen kopen als je doel is om een perfect kopje koffie te zetten.
Temperatuur
Wanneer je suiker in een kopje met koud water doet, dan zal het oplossen. Doe je het echter in heet water, dan zal het sneller oplossen. Een vergelijkbaar principe is van toepassing op koffie. Hoe hoger de temperatuur, hoe sneller de extractie. Dus als je koffie te bitter is, maar je de contacttijd en grofheid van de maling hetzelfde wilt houden, dan kan je proberen om de temperatuur van het water te verlagen. Te zuur, probeer dan eens om de temperatuur te verhogen.
Daarnaast zullen sommige onderdelen van koffie alleen maar bij de hoogste temperaturen uit de koffie gehaald worden. Bepaalde samentrekkende onderdelen zullen volgens experts alleen maar bij een temperatuur tegen de 100ºC uit de koffie gehaald worden, wat ook direct de reden is waarom barista’s vermijden om water te gebruiken dat warmer dan 95ºC is.
Experts raden voor koffie zetten aan om water dat een temperatuur tussen de 90ºC en 96ºC heeft te gebruiken. Voor het evalueren van koffie zijn echter verscheidene temperaturen nuttig. 71ºC is het beste voor het eerste slokje, 71ºC tot 60ºC voor zuurheid, volheid en balans en 38ºC voor zoetheid, uniformiteit en schoonheid.
Mijn tip: Je kan met alle parameters spelen die ik vandaag in dit artikel noem, maar verander de temperatuur echter pas als laatste. Wanneer je je koffierecept probeert te perfectioneren, dien je eerst met de tijd van het koffie zetten en de grofheid van de maling te beginnen.
Opmerking over cold brew (koude) koffie zetten
Het zetten van Cold Brew koffie of koude koffie staat bekend om de verminderde zuurheid en zachte smaken. Dit wordt door sommige personen als negatief gezien, terwijl andere het positief vinden. Maar waarom smaakt dit zo anders? Nou, omdat het met koud water gezet wordt. Bepaalde onderdelen van koffie hebben hogere temperaturen nodig voor extractie en daarom heeft deze koffie een minder zure smaak.
Bij deze manier van koffie zetten is een lange contacttijd vereist, vaak 12 uur of meer, om voor een goede extractie te zorgen. De contacttijd kan het gebrek aan warmte echter niet volledig goedmaken.
Agitatie
Met agitatie refereer ik aan de gemalen koffie tijdens het koffie zetten verstoren. Door dit te doen zorg je ervoor dat alle koffie contact gemaakt heeft met het water. Aangezien ik de belangrijkheid van contact al besproken heb, kan je waarschijnlijk al raden wat ik ga zeggen: agitatie kan de consistentie verbeteren en de extractie efficiënter maken (lees sneller).
Brand profiel
Niet alle koffie wordt op dezelfde manier gebrand. Donker branden (wat inhoud dat je de bonen langer brandt) zal een meer gebroken structuur hebben. Daardoor zijn deze bonen beter oplosbaar dan wanneer je lichter brand.
Donker gebrande bonen zijn vaak ook meer bitter, dus een te lang proces van koffie zetten, een te fijne maling gebruiken of water dat te heet is gebruiken kan leiden tot een onaangename ervaring.
Daarentegen kunnen licht gebrande bonen een zure koffie produceren als je de tijd van het koffie zetten, de grofheid van de maling en de watertemperatuur niet in de gaten houdt.
Pro tip: Vergeet niet om te controleren wanneer je koffie gebrand is. Koffie verliest langzaam aan zijn kwaliteiten na het branden, waardoor bepaalde smaken en aroma’s na verloop van tijd verloren gaan en de extractie ook beïnvloed wordt.
Filters
Als je een kopje koffie zonder koffieresten wilt hebben, dan dien je koffie te zetten met een filter. Niet alle filters zijn echter hetzelfde (sommige zijn fijner dan andere en sommige worden gemaakt met andere materialen).
Filters die extreem fijne koffiedeeltjes uit je kopje houden zijn goed voor het vermijden van bittere smaken. Een filter dat te fijn is zal echter ook de contacttijd verhogen (het water zal langzamer in je kopje stromen).
Papieren filters zullen de meeste oliën in koffie vasthouden, waardoor ze dus niet in je kopje terechtkomen. Oliën zijn niet oplosbaar, wat betekent dat ze helpen om een volheid of mondgevoel te creëren. Dus als je een vollere koffie wilt, dan dien je voor een metalen filter te kiezen.
Je koffiebonen
Ik heb in dit artikel een hoop gefocust op de verschillende parameters van het koffie zetten, maar het is belangrijk om op te merken dat je ideale kopje koffie altijd af zal hangen van de koffiebonen die je hebt. Niet alle koffie is hetzelfde. Sommige zijn zoeter, andere zijn voller en weer andere zijn meer oplosbaar.
Het eerste wat je dient te weten wanneer je koffie gaat zetten, zijn de karakteristieken van je koffiebonen. Dit omvat:
- Waar de koffie vandaan komt: De koffie van elk land heeft andere smaken en aroma’s. Zo staat de Ethiopische koffie bijvoorbeeld bekend om de zuurheid en de Colombiaanse om de balans.
- De verwerkingsmethode: Natuurlijk/gedroogde koffie is vaak zoeter en voller, nat/gewassen koffie is vaak schoon en maakt het mogelijk dat de natuurlijke zuurheid van de bonen tot zijn recht komt en de zogenaamde ‘honey’ verwerkingsmethode heeft verschillende hoeveelheden zoetheid en volheid, wat afhangt van de exacte verwerkingsmethode.
- De soort en verscheidenheid: Iedere soort heeft vaak specifieke smaakprofielen.
Conclusie
Koffie zetten, het lijkt eenvoudig. Meng simpelweg heet water met gemalen koffie. Wanneer we echter beginnen met het kijken naar manieren om onze koffie te verbeteren, om een verrukkelijke kopjes vol met smaak en aroma’s te creëren, dan wordt alles iets lastiger. De parameters die ik besproken heb zullen je helpen om het beste recept te vinden voor elke soort koffie die je zet.
Ik raad aan om met ze te experimenteren om beter te begrijpen hoe de extractie hierdoor beïnvloed wordt en ook om uit te vinden hoe je je koffie het lekkerste vindt. Als je klaar bent om te investeren in een refractometer, dan kan je deze ook gebruiken om te controleren hoe goed je de verschillende smaken en aroma’s uit je koffie gehaald hebt.
Deze punten onder de knie krijgen zal je helpen om elke keer de beste koffie te zetten. Vergeet uiteraard niet om alles te noteren, zodat je dat perfecte drankje keer op keer kan maken. Het is tot slot belangrijk om te onthouden dat je koffie zelfs met geweldige koffiebonen maar zo goed is als de manier van hoe je het zet en andersom.